Szkliwo zębów jest najtwardszą tkanką organizmu. Twardość w dziesięciostopniowej skali Mohsa wynosi 5-6 i jest porównywalna do twardości skały granitu. Taka osłona o grubości ok. 2mm, ma zadanie chronić zęba przed infekcjami, czynnikami termicznymi i chemicznymi.
Szkliwo jest tkanką twardą, ale kruchą. Przeciążenia zgryzowe czyli nadmierne, niefizjologiczne siły działające na ząb, wady postawy oraz niektóre choroby metaboliczne związane z zaburzeniem gospodarki wapniowo-fosforanowej mogą doprowadzić do pękania szkliwa.
Craze lines – powierzchowne pęknięcia twardych tkanek zęba są często nie zauważane przez lekarzy w standardowym badaniu stomatologicznym. Zwykle pacjenci również nie odczuwają dolegliwości, przez co zmiany nie są wykrywane. Pęknięcia twardych tkanek zębów są częstym zjawiskiem w wieku rozwojowym. Statystycznie na 30 badanych pacjentów z uzębieniem stałym w wieku 10-17 lat u 28 wykrywa się przynajmniej jeden pęknięty ząb. Pęknięcia pojawiają się głównie na powierzchni wargowej, następnie na podniebiennej lub językowej.
Czynnikami predysponującymi do pękania szkliwa są:
- wady zgryzu
- złe nawyki: obgryzanie paznokci, ołówków
- parafunkcje mięśni żucia – bruksizm
- nagłe zmiany temperatury; spożywanie zimnych potraw z gorącymi napojami i odwrotnie
- urazy szczęki i żuchwy
- zbyt wysokie wypełnienia zębów
- niewłaściwa dieta obfitująca w potrawy kwaśne i słodkie
- picie napojów gazowanych
- brak pokarmów stałych jak marchewki i jabłka w codziennej diecie
- używanie nieodpowiednich past i szczoteczek do zębów rysujących szkliwo.
Dla szkliwa szczególnie destrukcyjne są kwasy wytwarzane w płytce nazębnej i zawarte w pożywieniu, ponieważ obniżają pH w jamie ustnej co sprzyja demineralizacji i uszkodzeniom szkliwa. W związku z tym, że ta tkanka nie posiada zdolności regeneracyjnych, to uszkodzenia są nieodwracalne. Odsłonięcie zębiny w miejscu pęknięcia powoduje zwykle ból o charakterze nadwrażliwości podczas spożywanie ciepłych, zimnych i kwaśnych pokarmów i napojów, a także podczas wciągania przez usta chłodnego powietrza. Bywa też tak, że pacjent nie odczuwa żadnych dolegliwości i dopiero przebarwienie zęba w linii pęknięcia wskutek odkładania się barwników zawartych w kawie, herbacie, czerwonym winie zwraca uwagę na problem.
Jak możemy zapobiegać powstawaniu rys na szkliwie ?
Przede wszystkim należy wyleczyć wadę zgryzu, zdrowo się odżywiać, wyeliminować szkodliwe, często nieuświadomione nawyki jak np. gryzienie długopisów, przy uprawianiu sportów stosować ochraniacz na zęby, a w przypadku zgrzytania w nocy zębami wykonać u stomatologa szynę relaksacyjną.
